รู้หรือไม่ว่า Sterilization กับ Disinfection ต่างกันอย่างไร ?

Sterilization หรือ การทำให้ปราศจากเชื้อ เป็นกระบวนการในการทำลาย หรือกำจัดเชื้อจุลชีพทุกชนิด รวมทั้งสปอร์ของเชื้อแบคทีเรียบนอุปกรณ์ทางการแพทย์ พื้นที่ทำงาน สิ่งของ บรรจุภัณฑ์ อาหาร และยา โดยวิธีทำให้ปราศจากเชื้อมีทั้งวิธีทางกายภาพและทางเคมี เช่น การใช้ความร้อนแห้ง เครื่องมือที่ใช้คือ Hot air oven หรือการใช้ความร้อนชื้น เครื่องมือที่ใช้คือ Autoclave เป็นต้น ซึ่งในแต่ละวิธีจะเหมาะกับสิ่งที่ต้องการทำให้ปราศจากเชื้อแตกต่างกันไป

Disinfection หรือ การทำลายเชื้อ เป็นกระบวนการกำจัดเชื้อจุลชีพเกือบทุกชนิด ยกเว้นสปอร์ของเชื้อแบคทีเรีย บนอุปกรณ์ทางการแพทย์ หรือบนพื้นผิวต่างๆ โดยการใช้สารเคมี หรือวิธีทางกายภาพ ซึ่งสารเคมีที่ใช้ในการทำลายเชื้อ เรียกว่า Disinfectant โดย Disinfectant จะใช้กับสิ่งที่ไม่มีชีวิต ในขณะที่ Antisepsis เป็นการใช้น้ำยาต้านจุลชีพกับผิวหนัง หรือเนื้อเยื่อของสิ่งมีชีวิต ซื้อสารเคมีที่ใช้จะเรียกว่า Antiseptic

นอกจากนี้ยังมีคำอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องอีก ดังนี้

Decontamination หรือ การลดการปนเปื้อน เป็นกระบวนการที่ทำให้อุปกรณ์ เครื่องมือ หรือพื้นที่ทำงาน ปลอดภัยต่อการใช้งาน ซึ่งมีความหมายครอบคุมตั้งแต่ การทำให้ปราศจากเชื้อ การทำลายเชื้อ ตลอดจนการทำความสะอาด

Cleaning หรือ การทำความสะอาด เป็นการกำจัดสิ่งสกปรกที่มองเห็นได้ เช่น สารอินทรีย์หรืออนินทรีย์ บนวัตถุหรือพื้นผิวของวัตถุ โดยปกติแล้วจะใช้น้ำกับ detergents หรือ enzymatic products ซึ่งการทำความสะอาดต้องทำก่อนเข้าสู่กระบวนการทำให้ปราศจากเชื้อหรือการทำลายเชื้อ เนื่องจากสารอินทรีย์หรืออนินทรีย์ที่คงอยู่บนพื้นผิวของเครื่องมือจะไปรบกวนประสิทธิภาพของกระบวนการทำให้ปราศจากเชื้อหรือการทำลายเชื้อได้

 

References:

  1. Research Support [Internet]. Massachusetts: Chapter 7:  Decontamination and sterilization; [updated -; cited 2021 Aug 9]. Available from: https://www.bu.edu/researchsupport/compliance/ibc/resources/biosafety-manual/chapter-07-decontamination-and-sterilization/
  2. Centers for disease control and prevention (CDC) [Internet]. North Carolina: Guideline for disinfection and sterilization in healthcare facilities; 2008 [updated 2019 May 24; cited 2021 Aug 9]. Available from: IntroductionDisinfection & Sterilization Guidelines | Guidelines Library | Infection Control | CDC