เครื่องชั่งและการประเมินผลการสอบเทียบเครื่องชั่ง

การประเมินผลการสอบเทียบเครื่องชั่งตามข้อกำหนดเฉพาะของ USP

          การสอบเทียบเครื่องชั่ง เป็นกระบวนการตรวจสอบที่ทำให้ทราบว่าเครื่องชั่งที่ใช้ในห้องปฏิบัติการมีความถูกต้องและความแม่นยำมากน้อยเพียงใด
          การสอบเทียบเครื่องชั่งมีการกล่าวถึงในบททั่วไปที่ 1251  โดยระบุข้อมูลเกี่ยวกับการติดตั้ง (Installation) การตรวจสอบคุณสมบัติการทำงาน การตรวจสอบประสิทธิภาพการทำงาน และน้ำหนักต่ำสุด ของเครื่องชั่งไว้
          สำหรับการประเมินผลการสอบเทียบเครื่องชั่งตามข้อกำหนดเฉพาะของ USP การตรวจสอบประสิทธิภาพการทำงาน (Performance qualification) ตามบททั่วไปที่ 1251 ซึ่งแบ่งออกเป็น 4 หัวข้อหลัก ดังนี้

1. Sensitivity หรือ ความไวของการชั่ง
          คือ ความสามารถของเครื่องชั่งในการตอบสนองต่อน้ำหนักของมวลที่ชั่ง ซึ่งประเมินได้จากค่าความแตกต่างระหว่างน้ำหนักที่อ่านได้ จากเครื่องชั่งกับน้ำหนักจริงของตุ้มน้ำหนักที่ได้จากการสอบเทียบ หารด้วยน้ำหนักจริงของตุ้มน้ำหนัก โดย USP ได้ยกตัวอย่างให้ใช้ตุ้มน้ำหนักทดสอบที่ใกล้กับค่าสูงสุดของความสามารถของเครื่องชั่ง และกำหนดเกณฑ์การยอมรับไว้ที่ความแตกต่างไม่เกิน 0.05%
2. Linearity หรือ ความเป็นเส้นตรง
          คือ ความสามารถของเครื่องชั่งที่ให้ค่าความสัมพันธ์เชิงเส้นตรงระหว่างตุ้มน้ำหนักกับค่าที่อ่านได้ ซี่งประเมินได้จากค่าความแตกต่างระหว่างน้ำหนักที่อ่านได้จากเครื่องกับน้ำหนักจริงของตุ้มน้ำหนักจริงที่ได้จากการสอบเทียบ หารด้วยน้ำหนักจริงของตุ้มน้ำหนัก โดย USP ได้ยกตัวอย่างให้ชั่งล่านค่าตุ้มน้ำหนัก 3 ถึง 6 จุดให้ครอบคลุมช่วงการใช้งานของเครื่องชั่ง และกำหนดเกณฑ์การยอมรับไว้ที่ความแตกต่างต้องไม่เกิน 0.05%
3. Eccentricity หรือ ความเยื้องจากศูนย์กลาง
          คือ ความเบี่ยงเบนจากค่าที่ถูกต้อง จากการวางน้ำหนักที่ไม่ตรงกึ่งกลางจานของเครื่องชั่ง USP กำหนดให้ทดสอบโดยการวางตุ้มน้ำหนักที่จุดศูนย์กลาง และมุมทั้ง 4 ด้านของจานชั่งโดยแนะนำให้ใช้ตุ้มน้ำหนักที่มีค่า ≥ 30 % ของความสามารถของเครื่องชั่ง และกำหนดเกณฑ์การยอมรับไว้ที่ความแตกต่างต้องไม่เกิน 0.05%
4.Repeatability หรือ การอ่านค่าซ้ำ
          คือ ความสามารถในการอ่านค่าซ้ำๆ เมื่อวางวัตถุชิ้นเดิม ภายใต้สภาวะแวดล้อมเดิม (ตุ้มน้ำหนักเดิม ผู้ชั่งเดิม สถานที่ชั่งเดิม สภาวะที่ชั่งเดิม) ภายในระยะวเลาสั้นๆ ทั้งนี้ USP กำหนดให้ทดสอบโดยชั่งตุ้มน้ำหนักค่าหนึ่งซ้ำ 10 ครั้ง โดยแนะนำให้ใช้ตุ้มน้ำหนักทดสอบที่ใกล้กับช่วงต่ำของความสามารถของเครื่องชั่ง และกำหนดเกณฑ์การยอมรับไว้ที่ repeatability ต้องไม่เกิน 0.10%